Yirmi yıldan beri fırsat buldukça günde ortalama 4-5 kilometre yürürüm. Bu yazıda yürümenin yararlarından bahsedecek değilim. Zaten o konuda birkaç yazım var.
Her zaman aynı doğrultu ve yerlerde yürümüyorum.
19 Temmuz sabahı yürüyüş güzergahım, Avanos - Ürgüp eski yolu üzerindeydi. Tam tepenin zirvesine yaklaştığımda, anayol dışındaki kıraç arazi içinde bir karavana rastladım. “Ne var bunda?” diyecek olanlara yazıyı okumaya devam etmelerini öneriyorum.
Karavanın dışında, konuşunca adının Lee olduğunu öğrendiğim 46 yaşında erkek bir İngiliz vardı. Karavan içinde, çalışmaya hazır durumda singer marka, kolla çalışan 60-70 yıllık eski bir dikiş makinası göze çarpıyordu. Makine üstünde kırpık kumaşlardan yapılma para cüzdanları, öğrenci kalemlikleri, çantalar bulunuyordu. Bozkırın ortasında ben bir yabancı görmekten, Lee ise İngilizce bilen biri ile karşılaşmaktan memnunduk. Lee, elinde tuttuğu parçalara iğne ile dikişler atıyor, küçük süslemeler yapıyordu. Böyle bir manzara ile karşılaşan her insan gibi LEE’ye sormadan edemedim. Önce ne için bu çalışmaları yaptığını sordum.
“Hobi” dedi.
Endonezya’da bir okul yaptırma projesi olduğunu ve onunla ilgili çalışmalar yaptığını, hayır kurumu oluşturduklarını anlattı. Projenin politik ve dinsel yönü bulunmadığını sorum üzerine söyledi.
Lee, ileri derecede topaldı. Bastonla yürüyor, otomatik vitesli eski bir Mitsubishi kullanıyordu. Musclardys trophy adı verilen çok berbat ve genetikle geçen bir kas hastalığı ile mücadele ediyordu. Ve o durumda hem seyahat ediyor, hem çalışıyordu.
“Bunları okul projesi için mi yapıyorsun?” diye sorunca güldü. Bu işle projemin gerçekleşmeyeceğini biliyorum. Her yerde satabilmek ve insanları inandırabilmek çok güç. Ama Çinlilere, özellikle yılbaşını kutladıkları ayda satış yapıyorum. Sadece bu parçaların geliri ile olmasa da şimdiye kadar hesapta belli bir miktar birikti.” Dedi.
Yalnız, bu ıssız yerlerde korkup korkmadığını sordum.
“Hayır, korkum sadece yere düşmek. Düşersem hastalığımdan dolayı yardımsız kalkamam.” Dedi.
Hikaye uzun, gerisi bende.
Demem o ki, Avrupalı beyni ve felsefesi farklı. Vicdan ve temiz duygular içinde yaşama bağlılık ve yaşama asılma. Bunu, topluma katkı ve özveri olarak sunma.
Bizde nasıl?
Hüseyin SEYFİ
 |
Adem Güneş - Kâzım Yalım - 1970'li yıllar, Ankara |
KÖŞEKTAŞ’TAN PORTRELER I |
Yazan ve Sunan Dr. Salim Çelebi
Bu yazının, güler yüzlü, aydınlık kimlikli, çok yönlü, çok hünerli öğretmenimiz Kãzım Yalım henüz hayatta iken kaleme alınmış olması oldukça sevindirici.
Bu yüzden Köşektaşlı Dr. Salim Çelebi'ye, bu anlamlı çalışması için ne kadar teşekkür etsek azdır! "Köşektaş'tan Portreler" adlı çalışmasının devamını sabırsızlıkla ve merakla bekliyoruz.
kosektas.net
İlkokul öğretmenlerim Yahya Doğan ve Fethi Çelebiydi.
Öz be öz
amcamın oğludur Fethi Öğretmen.
Değer
yargılarımız ve saygı anlayışımız farklıydı o yıllarda. Çekinir, korkardık
öğretmenlerimizden ve haddimize bile düşmezdi en ufak bir saygısızlık. Bu
nedenle, ben tüm öğretmenlerime olduğu gibi Fethi Öğretmenime de hep resmî
davranmışımdır.
Gerek
öğrenciliğimde ve gerekse sonraki yaşamımdaki ilişkilerimiz, “amcamın oğlu”
olarak değil de “öğretmen-öğrenci ilişkileri olarak sürmüştür.
Çok
şeyler öğrenmişimdir Fethi Öğretmenimden; rahmetle ve saygıyla anıyorum.
Kâzım
Öğretmen de akrabamdır ve halamın oğludur. Benim öğretmenim olmadığı için,
ilişkilerimiz resmî değil daha bir samimi olmuştur hep.
Her
şeyden önce Hasanoğlan Köy Enstitüsü mezunuydu.
(Köye son
gidişimde Ade Bacıyla (Çelebi) konuştum: Köylü çocukların, Köy Enstitüsüne
yönlendirilmesiyle görevli yetkililer köye gelip onu da götürmek istemişler,
fakat babası; “Ben kızımdan ayrılamam!” diyerek tüm baskılara rağmen
göndermemiş: Hayıflanıyordu.)
Kadife
gibi bir sesi vardı ve çok iyi ut çalardı Kâzım Ağabey: Köy Enstitüsü mezunu
olmanın ayrıcalığı olsa gerek!
Geçenlerde,
bana gönderilen; köy enstitüleriyle ilgili bir çalışmada gördüm adını ve
heyecanlandım.
Ben
çocukken, babamın ricasını kıramaz ve uduyla bizim eve gelir ve başka
gelenlerle birlikte zevkle dinlerdik doyumsuz sesini.
Ut, Kâzım
Ağabeyin maharetli parmaklarıyla; enstrüman olmasının mutluluğunu yaşardı.
Kütüphanesi zengindi ve sayılamayacak
kadar çok yerli ve yabancı yazarların kitapları vardı.
Ben,
ortaokul ve lise öğrenciliği yıllarımda okudğum tüm kitapları Kâzım Ağabeye
borçluyum.
Okumam
gereken kitapları tek tek seçerek verirdi. Kendisi evde yoksa, Leyla Yenge
(Yalım) kütüphaneden kitap almama müsaade ederdi.
Tolstoy’u,
Balzac’ı, Dostoyveskiyi, Andre Gide’i, Fakir Baykurt’u,Yaşar Kemal’i... onun
sayesinde tanıdım.
Okuduğum;
İnce Memet, Yaban, Suç ve Ceza, Vadideki Zambak, Türkiyenin Düzeni, Onuncu
Köy...gibi kitaplar onun kütüphanesinden aldığım kitaplardır.
Nazım
Hikmet şiirlerini ilk kez Kâzım Ağabeyimizden duymuştum.
Üniversite
öğrenciliği yıllarımda, yaz tatili köye geldiğimde; ben ve benim gibi gelen
diğer tüm arkadaşlar bir araya gelir, tartışır ve sohbet ederdik Kâzım
Ağabeyimizle.
68’li
yıllardı...
1961
Anayasasının getirmiş olduğu özgürlük ortamında, “Ortanın Solunun” yeni yeni
dillendirilmeye başladığı yıllar...
“Sömürü,”
işci sınıfı,” “kapitalizm,” “emek,” “sermaye” gibi kavramların tartışılmaya
başlandığı yıllar...
Bizler,
öğrenmeye çalışıyorduk; yönümüzü bulmaya çalışıyorduk yani.
Eğilip
bükülebilen fidan gibiydik, her yöne bükülüp şekillendirilebilirdik.
Duygusaldık
da üstelik!
Ama,
gerçekçi ve akılcı düşünüldüğünde; canlı bir örnek vardı karşımızda: Doğup
büyüdüğümüz köyümüz, Köşektaşımız ve rehberimiz Kâzım Yalım.
Bütün bir
yıl çalışıp da emeklerinin karşılığını alamayan köylülerimiz...
Ulu önder
Atatürk’ün, “Türk Milletinin hakiki efendisi köylüdür.” sözüne rağmen,
sömürülen
ve şehirlerde horlanan köylülerimiz...
O
dönemdeki toplumsal tüm temel çelişkileri Kâzım Ağabeyimizden öğrendik bizler.
Adnan’la,
öğrencilik yıllarında iki kez görüşebilmiştik İstanbul’da. Bir keresinde
evimize gelmişti ve kızımın kara kalem portresini yapmıştı, hâlâ da durur.
Bir
keresinde de Akademideki atölyesinde ben ziyaret etmiştim. Başarılarıyla gurur duyuyor,
mutlu oluyoruz.
İyi ki
vardın ve varsın: Sana minnettarım, sağ olasın Kâzım Ağabey.
Aklımda
kaldığı kadarıyla, 1960’lı yıllarda, Kâzım Ağabeyin bize sorduğu bir bilmece –
bulmaca vardı. Ben de sevgili okuyucularımıza soruyorum:
“Tebeşir
temiz midir
Leblebi
leziz midir?
Vizenin
samanı
Yoncadan
semiz midir?”
Ve yine aklımda kaldığı kadarıyla, Kâzım Ağabey; “Bale, nişane, mesnede, tajder.” derdi. Ne anlama geldiğini bilmiyorum. Sevgili Lütfullah, bunların yanıtlarını Kâzım Ağabeyden öğrenip açıklarsa sevinirim.
Dr. Salim Çelebi
0 Yorum - Yorum Yaz
Bence devremülk bile almamalı insan. Nereden biliyorsun her sene her 10 Temmuz - 10 Ağustos arasını şu koskoca dünya üzerinde gidip gidip hep aynı noktada geçirmek istediğini? Olur ya, gelecek sene başka memleketlere gidersiniz ailecek. İran’a mesela ya da Ukrayna’ya veya Kamboçya’ya...
Yolculuk etmeyi niye bu kadar seviyorum bilmiyorum. Tek bildiğim yollarda özgürleştiğim, romanlarımı hep oradan oraya giderken tesadüfen bulduğum ve ilk satırlarını yolculuklarda yazdığım. Sevmenin de ötesinde bir ihtiyaç bu, kanımda deveran eden bir saklı iptila. İlla ki çıkmalıyım yolculuklara. Uzun süre yolculuk etmez, edemez isem bir eksiklik hissetmeye başlıyorum. Bir tıkanıklık. Akmıyor sanki hayat, illa ki gitmem gerek.
Gitmek ama nereye? Önemi yok. Gitmek ama niye? Cevabı yok. Aslında varılacak yer dahi o kadar mühim değil, zira aslolan gitmek, gidebilmek... zaman zaman... her zaman.
Uçmayı, havaalanlarını, pasaport kontrollerini, bel ağrılarını ve uluslararası seyahatlerin o kaçınılmaz gündelik sefaletlerini günahları kadar sevmeyen arkadaşlarım var. Karşılıklı yadırgayan gözlerle bakıyoruz birbirimize. “Sen de artık yorulmadın mı bunca dolaşmaktan, otur oturduğun yerde.” diyenler çıkıyor aralarından, nedense yarı sitemkar. “Huzursuz ruh seni!”
Doğru, nereye gidersen git, kaçtıklarını götürürsün beraberinde. Doğru, ne kadar kilometre kat edersen kat et yakınlaşamazsın kendine, eğer zihninin ve yüreğinin sınırları duruyorsa yerli yerinde. Doğru, aslolan hikayeleri arşınlamaktır, memleketleri değil. Bunların hepsi doğru. Ve her seyyah bilir ki gittiği yerde onu gene kendisidir karşılayacak olan. Kendi geçmişi. Huzursuz ruhlar bilmez mi sanırsınız, ne kadar dolaşırlarsa dolaşsınlar huzur bulamayacaklarını...
Ne var ki gene de dayanamazlar işte. İçlerinde kurulu bir saat. Tik-tak-tik-tak. Sonsuza değin aynı yerde güven ve huzur içinde kalmak mı, yoksa savrula savrula oradan oraya gitmek mi deseler hiç tereddütsüz gitmek, gidebilmek derim. Sonsuza değin verilen yeminlerde bir sahtelik var. Hiç bozulmamak üzere kurulu düzenlerde bir tahakküm var. Hiç değişmediğini iddia eden ve bununla gurur duyan insanlarda bir hamlık, çiğlik, pişmemişlik var. İnsan ki eşrefi mahlukattır, içindeki semavi özü keşfetmekle yükümlüdür. Çıkacaksın yollara, kendine doğru git gidebildiğin kadar. Keşif boynumuzun borcudur. Kendimizi keşfetmek, aşkı keşfetmek, dünyayı keşfetmek, Öteki’ni keşfetmek...
Çakılı kalmamak hep aynı ruh hallerine, aynılıklara, çoktan bitmiş ama rol yapmayı sürdüren evliliklere, kendini yenileyemeyen ilişkilere, tavsamış sirkeleşmiş arkadaşlıklara, aslını yitirmiş ve bir ucuz taklitten ibaret kalmış aşklara... Bence devremülk bile almamalı insan. Nereden biliyorsun her sene her 10 Temmuz-10 Ağustos arasını şu koskoca dünya üzerinde gidip gidip hep aynı noktada geçirmek istediğini? Olur da gelecek sene başka memleketlere gidersiniz ailecek? İran’a mesela ya da Ukrayna’ya veya Kamboçya’ya... Nasıl yaşar nasıl ağlar orada insanlar sırf görmek için, sırf meraktan, merak ki en çabuk yitirdiğimiz, en temel dürtümüzdü, bize en çok yakışan... Hem belki seneye tek başına çıkarsın tatile, kocan ve çocuklarınla değil; kendi kendinle. Sevmediğinden değil aileni, kendini özlediğinden. Şöyle bir kendinle sohbet etmeyeli çok zaman geçtiğinden. Yalnızlık içsel bir hazine olduğundan. Kaçılacak bir sosyal kusur değil.
Çakılı kalmamak sırf alışkanlıklardan ötürü demir attığın koylara. Çıkmak oralardan, geçmek dalgakıranların beri tarafına, bilmediğin memleketlere varmak, tatmadığın yemekler yemek, sözlerini anlamadığın şarkılarla içlenmek, risk almak, dağılmak ve parçalanmak ve hasret çekmek buram buram, gurbetin tadına bakmak ve kendini yabancının gözünden görmek, şaşırmak yeniden, şaşırmak bir çocuk gibi dünyanın hallerine, çeşitliliğine, güzelliğine, acımasızlıklarına... şaşırmak ölene kadar. Şaşırma kabiliyetini hiç yitirmemek. Budur son tahlilde Adem oğullarına Havva kızlarına kendilerini keşfettirten serüven.
Elif Şafak