SELDA BAĞCAN Türk halk müziğinin ve protest müziğin önde gelen adlarından biri olan Selda Bağcan, müzik yaşamına 1971'de Ankara
Üniversitesi Fen Fakültesi Fizik Mühendisliği öğrencisiyken başladı.
Çıkardığı ilk iki 45'lik plak bir milyon dolayında satılınca, meslek
olarak müziği seçmeye karar verdi. Türkiye'de ve başta Almanya olmak üzere dış ülkelerde çoksayıda konser verdi. 1972'de Bulgaristan'da
gerçekleştirilen Altın Orfe Festivali'nde Türkiye'yi temsil etti.
Özellikle sol partilerin ve kuruluşların düzenlediği etkinliklerde
konserler verdi. 1980 askeri darbesinin ardından üretimi sınırlanan
sanatçı büyük sıkıntılar çekti. Hatta 24 Nisan 1984'te tutuklanarak,
hapse atıldı. 1987'ye değin pasaport verilmediği için yurtdışı
konserlerine ara vermek zorunda kaldı. 1986 yılında, yurtdışına
çıkamamasına karşın, Peter Gabriel tarafından desteklenen Womad
Vakfı'nca düzenlenen Dünya Dans ve Müzik Festivali plağında bir
şarkısıyla yer aldı. Aynı vakfın girişimleri sayesinde 1987'de yeniden
pasaport alabilen sanatçı, 13 Haziran 1987'de Rotterdam Sanat
Festivali'ne, 19 Haziran 1987 Womad ve Glastonbury Festivali'ne, 20
Haziran 1987'de Jubilee Gardens Festivali'ne (Londra), 25 Haziran
1987'de Earls Court Festivali'ne (Londra), 26 Haziran 1987 Capital Radio Festivali'ne katılarak bir dizi konser verdi. 1988'de de dört ay süreyle Batı Avrupa'da konserler gerçekleştirdi. 1989'da ve 1990'da da tüm Türkiye'yi dolaşarak halka açık ücretsiz konserler verdi. 1990 yılında Hollanda'da
Rasa Organization (Interkultureel Centrum)'un çağrılısı olarak Utrecht,
Nijmegen, Tilburg kentlerinde ve Yugoslavya Sosyalist Federal
Cumhuriyeti'nde Prizren ve Priştine kentlerinde konserler
gerçekleştirdi. Yine aynı yıl, yani 1990'da dört kez İsrail'e
giden sanatçı Acco Festivali'nde Khanel Umdan adlı Osmanlı kalesinde ve
Ehal Hatarbut konser salonunda iki konser ve iki televizyon programı
gerçekleştirdi. Aynı yıl, Danimarka'nın Århus kentinde Esintiler adlı festivalde şarkılar söyledi. 1992 yılında çıkan Ziller ve İpler albümündeki sözü Aysel Gürel
şarkısı Ziller ve İpler ile 90'larda büyük başarı sağladı. Yine aynı
yılda yapılan Kurşun Adres Sormaz adlı filmin müzikleri Selda Bağcan'a
aittir. Canımı Yakanlar Baktı Dumana türküsünü Sivas Katliamı'nda yaşamını yitirenlere ithaf etmiştir. Selda Bağcan, 2000 yılında konser vermek üzere Antakya'ya
giderken trafik kazası geçirerek ağır yaralandı ve uzun süre tedavi
gördü. Bedeninin birçok yerinde kırıklar oluşan Selda Bağcan, uzun süre
çelik iskelet yardımıyla yürümek zorunda kaldı. Selda
Bağcan, protest müzik diye adlandırılan türde şarkılar besteleyip
yorumlarken, aynı zamanda bilinen halk müziklerini de değişik biçimde
yorumlamakla ün kazandı. Sanatçı İstanbul'da oturmakta olup, sahibi olduğu plak şirketini yönetmektedir. Ayrıca Selda Bağcan'ın İnce İnce adlı şarkısı bir Oyununda kullanılıyor Selda Bağcan’ın 1976’da piyasaya sürdüğü “Türküola” albümünde yer alan Aşık Mahzuni Şerif’in
“İnce İnce Bir Kar Yağar” türküsü, Electronic Arts adlı oyun şirketinin
piyasaya sürdüğü “Skate 2” oyununda da Mos Def uyarlamasıyla yer aldı.
Gerçek adı Dante Terrell Smith-Bey olan Amerikalı aktör ve müzisyenin
albümünde bu türküyü kullanması, albüm kritiklerinde Bağcan’dan
bahsedilmesine, birçok müzik dergisinde Selda Bağcan adının geçmesine
yol açtı. 2010 Grammy Ödüllerine en iyi rap albüm
ve en iyi performans dallarında aday gösterilen Brooklyn’li hip-hop’çı
Mos Def, son albümü “The Ecstatics”te yer alan “Supermagic” adlı parça
da “İnce İnce Bir Kar Yağar” türküsünü kullandı. İspanyol
müzik araştırmacısı Vicente Fabuel’in Selda Bağcan hakkındaki yorumu
ise şöyle: “Türk vokalisti Selda, doğu kültüründen çıkmış sayılı
efsanevi kadın seslerden biridir. O büyük çöllerin ortasında az bulunur
vahalar gibidir. Bir insan nasıl bu kadar çevik, bu kadar derin, bu
kadar yaratıcı ve bu kadar hissederek şarkı söyleyebilir.” Times dergisinin “Dünya Müziğinde Yaşayan Efsane ve Tarihi Kadın Şarkıcılar” listesinde Seldan Bağcan da yer almaktadır. |